بافت فرش در طرح ها و رنگ هاي چشم نواز از چند صد سال پيش در ايران رواج داشته است. به دليل طرح،رنگ، نوع بافت و ظرافت در بافت، قالي هاي ايراني زبانزد جهانيان شده است و به جرئت ميتوان گفت كه بعد از نفت مهم ترين كالاي صادراتي ميباشد. دليل اينكه فرش دستباف ايراني هنوز جايگاه خود را حفظ كرده است توجه به نقشه كش، نوع نخ، بافنده و پرداختكار است كه در كناره هم فرشي زيبا و ماندگار را عرضه ميكنند. قاليشويي غرب مشهد ارائه دهنده خدمات متمايز قاليشويي در مشهد شما را با انواع نقشه فرش آشنا ميكند.
نقشه فرش چيست ؟
براي ساخت هر كالايي و هر بنايي قبل از هرچيز نقشه آن مهم است در صورتي ميتوان فرشي زيبا توليد كرد كه نقشه زيبايي داشته باشد.فرش پازيريك نمونه بارز فرش ايراني ميباشد. يك بافنده هر چقدر هم كه مهارت داشته باشد باز هم نيازمند نقشه هاي دقيق و با اصالت ميباشد. نقشه كشي فرش به قدري حائز اهميت شده است كه به عنوان حرفه جايگاه پيدا كرده و رشته هايي هم چون رنگ آميزي و نقطه چيني فرش به صورت تخصصي آموزش داده ميشود.
رنگ آميزي نقشه فرش :
رنگ آميزي نقشه به ميزان نقشه كشي فرش اهميت دارد و افرادي كه علاقه به رنگ آميزي دارند بايد تمامي اطلاعات را در رابطه با هارموني رنگ ، روانشناسي رنگ ، كنتراست رنگ ، پخش رنگ و ... داشته باشند . يك نقشه علاوه بر اينكه نمايانگر هنر نمايي خط ها ، نگاره ها و طرح است بايد از ديدگاه مهندسي داراي پلان مشخصي باشد كه نقشه خوان و بافنده بتواند از روي قاعده و اصول بافت را انجام دهد. نقشه كش فرش بايد با تاريخچه فرش ، طراحي و تناسب حاشيه ها ، تأثيرگزاري رنگ ها و انواع نقشه آشنا باشد.نقشه كشي فرش جزئي از صنايع دستي كشورمان ميباشد و نشأت گرفته از طراحي و نقاشي ايراني ميباشد.هنر نقشه كشي براي انواع فرش هاي پرده اي ، زيرپايي ، تابلو فرش، گليم ، جاجيم و ... استفاده ميشود . در قديم به علت عدم وجود كاغذ نقشه ها به صورت قطعه هاي بافته شده به بافندگان تحويل داده ميشد اما اكنون نقشه هاي فرش به دو صورت سنتي و دستي يا ديجيتالي و رايانه اي كشيده ميشود.
ايجاد نقشه فرش به شيوه سنتي
اولين و مهمترين موضوع قبل از شروع به كار اين است كه نقشه بايد طبق تراكم فرش مورد نظر محاسبه و سپس بر روي كاغذ هاي شطرنجي مخصوص و متناسب با رج شمار طراحي گردد. پس براي نقشه كشي قالي انجام دو كارحائز اهميت ميباشد :
طول و عرض فرش محاسبه گردد
شمار چله هايي كه در عرض بايد كشيده شود،محاسبه گردد.
كاغذ شطرنجي شامل مربع هاي كوچكي ميباشد كه هر مربع نمايانگر يك گره است و هر ده مربع طولي و ده مربع عرضي يك مربع بزرگتر را تشكيل ميدهد. هم اكنون نقشه هاي فرش سنتي به دو دسته متقارن (گره تركي ) و نا متقارن (گره فارسي) تقسيم ميشوند.
تفاوت نقشه هاي تركي باف و فارسي باف در چيست ؟
در نقشه هاي تركي بر روي هر رنگ فرش كدي نوشته شده است و در كنار كد نخ ها چسبيده شده است و بافنده با خواندن نقشه و كد تعبيه شده رنگ نخ را برداشته و بافت را انجام ميدهد . در نقشه نامتقارن (فارسي باف ) دقيقا همان رنگي كه مد نظر است روي نقشه پياده سازي شده است و بافنده همان رنگ نخ را برداشته و بافت را انجام ميدهد. اندازه رج شمار در بافت تركي 7 سانتيمتر و در بافت فارسي 6/5 سانتيمتر ميباشد.اين محاسبات قبل از عمليات طراحي نقشه انجام ميشود.
نقشه كشي دستي فرش :
رسم طرح بر روي كاغذ شطرنجي با استفاده از مداد
رسم خط هاي مشخص شده در مداد زني و ايجاد جزئيات بيشتر طرح بر روي نقشه
رنگ آميزي نقشه و نگاره ها
نقطه چين كردن كناره هاي طرح نقاشي شده بر روي كاغذ
نقشه كشي رايانه اي
بيش از 30 سال است كه تكنولوژي و فناوري در امر قالي بافي جولان داده و توانسته سرعت كار را بالا ببرد و در زمان صرفه جويي شود علاوه بر تمام مزاياي ذكر شده در طراحي رايانه اي در هر مرحله ميتوان طرح را تغيير داد. با استفاده از رايانه ميتوان هر طرحي را پياده سازي كرد و امكان تغيير رنگ ها با سرعت و در كمترين زمان ممكن خواهد بود. امروزه نقشه كشي رايانه اي به صورت تخصصي آموزش داده ميشود و افراد جامعه از اين حرفه به خوبي استقبال كرده اند.
اندازه، رنگ و جغرافيا در نقشه هاي فرش متفاوت است :
اندازه : نقشه فرش در 3 نوع قدي (۱/۲) ، ربعي (۱/۴) و تمام (سراسري) ميباشد.
سبك : نقشه هاي فرش در 6 سبك كشيده ميشوند ، ساده ،سنگين،يك طرفه ، تكرار يك طرح ، شكسته (داراي اشكال هندسي ) ، گردان ( خط هاي قوس دار و منحني ).
رنگ : نقشه در دو رنگ سياه قلم و رنگي كشيده ميشود.
جغرافيايي : نقشه هاي روستايي بيشتر به صورت ذهني پياده سازي ميشوند اما نقشه هاي شهري با توجه به تاريخچه و با آگاهي كامل از بازار فروش و ميزان رضايت مشتري از طرح و رنگ پياده سازي ميشود.
ما ادعا نميكنيم كه قاليشويي عالي در مشهد هستيم ، اما ميتوانيم ادعا كنيم كه ارائه دهنده خدمات متمايز قاليشويي خوب در مشهد هستيم .
